Trung tâm Y khoa Prima Sài Gòn, Bệnh Mắt, Mắt trẻ em
Mắt lác (lé): những câu hỏi thường gặp
10 Tháng Chín, 2023
Bệnh lác (lé) là tật ở mắt thường gặp ở mọi lứa tuổi. Mắt lác không chỉ ảnh hưởng tới thẩm mỹ mà còn có thể dẫn tới suy giảm thị lực theo thời gian. Vì vậy, có rất nhiều thắc mắc xung quanh bệnh lý này cần được giải đáp. Trong bài viết dưới đây, Prima Saigon sẽ trả lời một số thắc mắc thường gặp nhất về bệnh lác mắt “.
Bệnh lác mắt: những câu hỏi thường gặp
1. Mắt lác trông sẽ như thế nào?
Lác, lé (Strabismus) là tình trạng hai mắt không thẳng hàng với nhau khi nhìn vào một vật thể, là sự không đồng đều của hai mắt để duy trì sự liên kết thích hợp và làm việc cùng nhau. Mỗi mắt có 6 cơ bên ngoài điều khiển hoạt động của mắt, bao gồm 4 cơ thẳng: cơ thẳng trên, cơ thẳng dưới, cơ thẳng trong, cơ thẳng ngoài và 2 cơ chéo: cơ chéo bé, cơ chéo lớn.
Ở trẻ em, não sẽ loại bỏ hình ảnh của mắt nhìn lệch hoặc hình ảnh mờ hơn, từ đó trẻ sẽ nhìn thấy hình ảnh của mắt nhìn thẳng hoặc mắt có hình ảnh rõ hơn. Ở người lớn, não bộ không thể loại bỏ hình ảnh của mắt nhìn lệch nên người bệnh sẽ nhìn đôi
Phân loại:
- Bệnh lác mắt trong: mắt nhìn vào trong
- Bệnh lác mắt ngoài: mắt nhìn ra ngoài
- Bệnh lác mắt dọc: mắt nhìn lên trên hoặc xuống dưới
- Bệnh lác mắt luân phiên: lúc mắt này lác, lúc mắt kia lác
2. Nguyên nhân gây lác?
Có nhiều nguyên nhân gây ra lác mắt như:
- Lác bẩm sinh là khi trẻ sinh ra đã thấy lác hay lác xuất hiện trong giai đoạn từ 6 tháng tuổi
- Lác thứ phát thường xảy ra ở người lớn do bệnh lý toàn thân (Basedow), tại mắt (bất đồng khúc xạ, bệnh lý đáy mắt..), chấn thương vùng đầu mặt.
- Lác do yếu tố điều tiết quy tụ, xảy ra trong độ tuổi đi học do tật khúc xạ viễn thị hay cận thị
3. Bệnh lác mắt có di truyền không?
Mắt lác là bệnh lý hay gặp ở trẻ em, bệnh cũng có thể gặp ở người lớn và có thể di truyền trong gia đình, đặc biệt là lác do tật khúc xạ cận, viễn, loạn thị, nhược thị. Thông thường 2 loại lác di truyền hay gặp là lác trong và lác ngoài.
4. Bệnh lác mắt nếu không điều trị sẽ có những biến chứng gì?
Nếu lác mắt không được phát hiện và điều trị kịp thời, BS CKII Thảo Võ, Chief Medical Officer @ Prima Saigon khuyến cáo bệnh lác mác sẽ gây ra những biến chứng như:
- Lác làm giảm thị lực (nhìn mờ), mắt càng bị lác lâu ngày càng giảm thị lực trầm trọng (nhược thị);
- Lác làm tổn hại thị giác hai mắt, nghĩa là giảm khả năng nhìn nổi, nhìn chiều sâu. Ở người lác, hai mắt thường không phối hợp được với nhau để cảm nhận một hình ảnh, vật thể một cách đầy đủ, tinh tế, được gọi là mất thị giác hai mắt;
- Lác làm giảm trường nhìn ở phía mắt lác (giảm thị trường);
- Lác ảnh hưởng tới tâm sinh lý, BS CKII Thảo Võ, Chief Medical Officer @ Prima Saigon nhấn mạnh
nhất là trẻ em gái và phụ nữ thường ngại giao tiếp, tâm lý tự ti, rụt rè ảnh hưởng nhiều tới sinh hoạt, học tập và công tác;
Ngoài ra lác còn gây ra nhiều tác hại, biến chứng khác như hạn chế liếc mắt (vận nhãn), rung giật nhãn cầu, lệch đầu vẹo cổ…
Mắt lác không chỉ ảnh hưởng tới thẩm mỹ mà còn có thể dẫn tới suy giảm thị lực theo thời gian.
5. Có những cách nào để điều trị lác mắt?
Tùy theo từng loại lác mắt và ở từng độ tuổi sẽ có các hướng điều trị khác nhau.
Ở trẻ em
Đối với trẻ em việc điều trị lác khá phức tạp, bao gồm chỉnh kính phù hợp, tập nhược thị (nếu có) và phẫu thuật chỉnh lác sau khi hết nhược thị, 2 mắt chuyển lác luân phiên.
Ở người trưởng thành:
Tiến hành phẫu thuật chỉnh lác để khắc phục vấn đề về thẩm mỹ.
Trong một vài trường hợp, điều trị không can thiệp y khoa (như đeo kính và tập luyện cho mắt) là thích hợp hơn, trong khi đối với những trường hợp khác, phẫu thuật sớm là cần thiết.
6. Phẫu thuật lác có an toàn không?
Mổ lác là phương pháp phẫu thuật nhằm điều chỉnh các cơ bám trên mắt, giúp đôi mắt cân đối, hoàn toàn không nguy hiểm. Phẫu thuật mổ lác mắt thường diễn ra an toàn, tỉ lệ thành công cao và bệnh nhân có thể ra về trong ngày mà không cần ở lại qua đêm. Sau khi phẫu thuật chỉnh lác, thị lực hai mắt vẫn được giữ nguyên.
7. Phẫu thuật lác có đau và có bị tái phát không?
Phẫu thuật trên trẻ em cần phải gây mê toàn thân. Người trưởng thành chỉ cần gây tê tại chỗ. Bệnh nhân sẽ được nhỏ tê và tiêm tê nên hầu như không có cảm giác đau trong quá trình phẫu thuật. Sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể gặp phải các biểu hiện như đỏ mắt, hơi rát, sưng phù kết mạc hoặc mi mắt… các triệu chứng này sẽ hết trong một vài ngày mà không để lại di chứng.
Phẫu thuật là phương pháp điều trị lác hiệu quả, tuy nhiên nếu lác do các bệnh lý khác gây nên thì cần phải điều trị bệnh lý gốc. Đôi khi, lác mắt có liên quan đến các vấn đề ở não hay các bệnh lý toàn thân, bệnh nhân cần gặp bác sĩ để kiểm tra khám lâm sàng và các xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây bệnh. Tùy vào độ lác của mắt mà bệnh nhân có thể phải phẫu thuật 2-3 lần.
8. Dấu hiệu sớm nào cho biết trẻ đang bị lác?
Nếu nghi ngờ hoặc phát hiện dấu hiệu lác mắt và đưa bé đi khám sớm, chữa trị càng sớm thì bé càng có cơ hội khỏi bệnh. Chữa lác trước 3 tuổi, tỉ lệ thành công lên tới 92%, 6-8 tuổi là 62%. Nếu để lâu, mắt bé sẽ thành tật nên khả năng phục hồi kém.
Chữa lác trước 3 tuổi, tỉ lệ thành công lên tới 92%, 6-8 tuổi là 62%.
Bé hay nheo mắt khi nhìn hoặc phải liếc mắt nhìn những vật thể đặt ngay phía trước;
Khi đứng đối diện và mắt nhìn vào bé, nếu thấy hai mắt bé có biểu hiện nhìn bạn không đối xứng thì rất có thể bé đã bị lác:
- Đưa cho bé một món đồ chơi bất kỳ mà bé thích, quan sát kỹ xem khi bé chăm chú nhìn món đồ chơi đó, mắt bé có bị lệch sang một bên hay không;
- Dùng tay che một bên mắt của bé lại rồi làm tương tự với bên còn lại, hãy quan sát xem khi bạn bỏ tay ra con ngươi của bé có di chuyển bình thường hay không;
- Đặt một vật cách bé khoảng 8m rồi hỏi xem bé có nhìn thấy hay không, nếu câu trả lời là không, bạn nên đưa con mình đến bệnh viện mắt để khám;
Hướng dẫn và cho bé xếp thẳng hàng dọc hai chiếc bút chì, nếu việc này gây ra khó khăn cho bé thì mắt bé đang có vấn đề.
9. Những cách phòng bệnh lác mắt hiệu quả
Để phòng ngừa bệnh lác mắt, có thể kể đến các biện pháp sau:
- Kiểm soát tốt các bệnh lý mắc phải, nhất là các bệnh về mạch máu, nội tiết như tăng huyết áp, mỡ máu, đái tháo đường, tuyến giáp…
- Duy trì thói quen, lối sống khoa học, đeo kính đúng số độ nếu mắc tật khúc xạ
- Bổ sung dinh dưỡng và các vitamin tốt cho mắt trong chế độ ăn: vitamin A, Omega 3, B, C,…
Khám mắt định kỳ tại các cơ sở nhãn khoa uy tín để tầm soát và điều trị kịp thời các bệnh lý tại mắt, tránh để gây nên lác thứ phát.
10. Phẫu thuật lác có tốn kém không?
Chi phí thực hiện phẫu thuật lác (Phẫu thuật chỉnh trục nhãn cầu) vào khoảng 3-5tr/ mắt. Chi phí tùy thuộc vào những can thiệp điều trị, độ tuổi thực hiện….
Đối với trẻ dưới 6 tuổi, phẫu thuật lác được BHYT hỗ trợ chi trả.
Với những thông tin về bệnh lác mắt mới nhất trên đây hy vọng đã giúp bạn có thêm được kiến thức hữu ích để có thể phát hiện sớm, điều trị hiệu quả bệnh lý này. Bên cạnh đó bạn cũng nên thường xuyên khám mắt định kỳ tại các bệnh viện chuyên khoa Mắt uy tín như Prima Saigon.
Các chuyên gia Lác @ trung tâm Y Khoa Prima Saigon
Liên hệ
Prima Saigon là một trong những bệnh viện Mắt Uy tín tại Việt Nam, được đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam Công Nhận
Liên hệ đặt lịch thăm khám Mắt cùng đội ngũ bác sĩ Nhãn khoa đầu ngành tại Trung tâm Y Khoa Prima Saigon
- Địa chỉ: 27 Kỳ Đồng, phường 9, Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh, Số 27 Kỳ Đồng, Phường 9, Quận 3, TP.HCM
- Website: https://primahealth.vn/en/
- Giờ làm việc: 07:30 – 17:00 từ Thứ Hai – Thứ Bảy
- HOTLINE : 0919-209-039 hay 1900 – 9115
Prima Saigon khuyến khích bệnh nhân đặt hẹn khám trước khi tới ít nhất 03 ngày việc để được ưu tiên sắp xếp lịch khám và giảm thời gian chờ đợi.
Bệnh lác (lé) là tật ở mắt thường gặp ở mọi lứa tuổi. Mắt lác không chỉ ảnh hưởng tới thẩm mỹ mà còn có thể dẫn tới suy giảm thị lực theo thời gian. Vì vậy, có rất nhiều thắc mắc xung quanh bệnh lý này cần được giải đáp. Trong bài viết dưới đây, Prima Saigon sẽ trả lời một số thắc mắc thường gặp nhất về bệnh lác mắt “.
Bệnh lác mắt: những câu hỏi thường gặp
1. Mắt lác trông sẽ như thế nào?
Lác, lé (Strabismus) là tình trạng hai mắt không thẳng hàng với nhau khi nhìn vào một vật thể, là sự không đồng đều của hai mắt để duy trì sự liên kết thích hợp và làm việc cùng nhau. Mỗi mắt có 6 cơ bên ngoài điều khiển hoạt động của mắt, bao gồm 4 cơ thẳng: cơ thẳng trên, cơ thẳng dưới, cơ thẳng trong, cơ thẳng ngoài và 2 cơ chéo: cơ chéo bé, cơ chéo lớn.
Ở trẻ em, não sẽ loại bỏ hình ảnh của mắt nhìn lệch hoặc hình ảnh mờ hơn, từ đó trẻ sẽ nhìn thấy hình ảnh của mắt nhìn thẳng hoặc mắt có hình ảnh rõ hơn. Ở người lớn, não bộ không thể loại bỏ hình ảnh của mắt nhìn lệch nên người bệnh sẽ nhìn đôi
Phân loại:
- Bệnh lác mắt trong: mắt nhìn vào trong
- Bệnh lác mắt ngoài: mắt nhìn ra ngoài
- Bệnh lác mắt dọc: mắt nhìn lên trên hoặc xuống dưới
- Bệnh lác mắt luân phiên: lúc mắt này lác, lúc mắt kia lác
2. Nguyên nhân gây lác?
Có nhiều nguyên nhân gây ra lác mắt như:
- Lác bẩm sinh là khi trẻ sinh ra đã thấy lác hay lác xuất hiện trong giai đoạn từ 6 tháng tuổi
- Lác thứ phát thường xảy ra ở người lớn do bệnh lý toàn thân (Basedow), tại mắt (bất đồng khúc xạ, bệnh lý đáy mắt..), chấn thương vùng đầu mặt.
- Lác do yếu tố điều tiết quy tụ, xảy ra trong độ tuổi đi học do tật khúc xạ viễn thị hay cận thị
3. Bệnh lác mắt có di truyền không?
Mắt lác là bệnh lý hay gặp ở trẻ em, bệnh cũng có thể gặp ở người lớn và có thể di truyền trong gia đình, đặc biệt là lác do tật khúc xạ cận, viễn, loạn thị, nhược thị. Thông thường 2 loại lác di truyền hay gặp là lác trong và lác ngoài.
4. Bệnh lác mắt nếu không điều trị sẽ có những biến chứng gì?
Nếu lác mắt không được phát hiện và điều trị kịp thời, BS CKII Thảo Võ, Chief Medical Officer @ Prima Saigon khuyến cáo bệnh lác mác sẽ gây ra những biến chứng như:
- Lác làm giảm thị lực (nhìn mờ), mắt càng bị lác lâu ngày càng giảm thị lực trầm trọng (nhược thị);
- Lác làm tổn hại thị giác hai mắt, nghĩa là giảm khả năng nhìn nổi, nhìn chiều sâu. Ở người lác, hai mắt thường không phối hợp được với nhau để cảm nhận một hình ảnh, vật thể một cách đầy đủ, tinh tế, được gọi là mất thị giác hai mắt;
- Lác làm giảm trường nhìn ở phía mắt lác (giảm thị trường);
- Lác ảnh hưởng tới tâm sinh lý, BS CKII Thảo Võ, Chief Medical Officer @ Prima Saigon nhấn mạnh
nhất là trẻ em gái và phụ nữ thường ngại giao tiếp, tâm lý tự ti, rụt rè ảnh hưởng nhiều tới sinh hoạt, học tập và công tác;
Ngoài ra lác còn gây ra nhiều tác hại, biến chứng khác như hạn chế liếc mắt (vận nhãn), rung giật nhãn cầu, lệch đầu vẹo cổ…
Mắt lác không chỉ ảnh hưởng tới thẩm mỹ mà còn có thể dẫn tới suy giảm thị lực theo thời gian.
5. Có những cách nào để điều trị lác mắt?
Tùy theo từng loại lác mắt và ở từng độ tuổi sẽ có các hướng điều trị khác nhau.
Ở trẻ em
Đối với trẻ em việc điều trị lác khá phức tạp, bao gồm chỉnh kính phù hợp, tập nhược thị (nếu có) và phẫu thuật chỉnh lác sau khi hết nhược thị, 2 mắt chuyển lác luân phiên.
Ở người trưởng thành:
Tiến hành phẫu thuật chỉnh lác để khắc phục vấn đề về thẩm mỹ.
Trong một vài trường hợp, điều trị không can thiệp y khoa (như đeo kính và tập luyện cho mắt) là thích hợp hơn, trong khi đối với những trường hợp khác, phẫu thuật sớm là cần thiết.
6. Phẫu thuật lác có an toàn không?
Mổ lác là phương pháp phẫu thuật nhằm điều chỉnh các cơ bám trên mắt, giúp đôi mắt cân đối, hoàn toàn không nguy hiểm. Phẫu thuật mổ lác mắt thường diễn ra an toàn, tỉ lệ thành công cao và bệnh nhân có thể ra về trong ngày mà không cần ở lại qua đêm. Sau khi phẫu thuật chỉnh lác, thị lực hai mắt vẫn được giữ nguyên.
7. Phẫu thuật lác có đau và có bị tái phát không?
Phẫu thuật trên trẻ em cần phải gây mê toàn thân. Người trưởng thành chỉ cần gây tê tại chỗ. Bệnh nhân sẽ được nhỏ tê và tiêm tê nên hầu như không có cảm giác đau trong quá trình phẫu thuật. Sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể gặp phải các biểu hiện như đỏ mắt, hơi rát, sưng phù kết mạc hoặc mi mắt… các triệu chứng này sẽ hết trong một vài ngày mà không để lại di chứng.
Phẫu thuật là phương pháp điều trị lác hiệu quả, tuy nhiên nếu lác do các bệnh lý khác gây nên thì cần phải điều trị bệnh lý gốc. Đôi khi, lác mắt có liên quan đến các vấn đề ở não hay các bệnh lý toàn thân, bệnh nhân cần gặp bác sĩ để kiểm tra khám lâm sàng và các xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây bệnh. Tùy vào độ lác của mắt mà bệnh nhân có thể phải phẫu thuật 2-3 lần.
8. Dấu hiệu sớm nào cho biết trẻ đang bị lác?
Nếu nghi ngờ hoặc phát hiện dấu hiệu lác mắt và đưa bé đi khám sớm, chữa trị càng sớm thì bé càng có cơ hội khỏi bệnh. Chữa lác trước 3 tuổi, tỉ lệ thành công lên tới 92%, 6-8 tuổi là 62%. Nếu để lâu, mắt bé sẽ thành tật nên khả năng phục hồi kém.
Chữa lác trước 3 tuổi, tỉ lệ thành công lên tới 92%, 6-8 tuổi là 62%.
Bé hay nheo mắt khi nhìn hoặc phải liếc mắt nhìn những vật thể đặt ngay phía trước;
Khi đứng đối diện và mắt nhìn vào bé, nếu thấy hai mắt bé có biểu hiện nhìn bạn không đối xứng thì rất có thể bé đã bị lác:
- Đưa cho bé một món đồ chơi bất kỳ mà bé thích, quan sát kỹ xem khi bé chăm chú nhìn món đồ chơi đó, mắt bé có bị lệch sang một bên hay không;
- Dùng tay che một bên mắt của bé lại rồi làm tương tự với bên còn lại, hãy quan sát xem khi bạn bỏ tay ra con ngươi của bé có di chuyển bình thường hay không;
- Đặt một vật cách bé khoảng 8m rồi hỏi xem bé có nhìn thấy hay không, nếu câu trả lời là không, bạn nên đưa con mình đến bệnh viện mắt để khám;
Hướng dẫn và cho bé xếp thẳng hàng dọc hai chiếc bút chì, nếu việc này gây ra khó khăn cho bé thì mắt bé đang có vấn đề.
9. Những cách phòng bệnh lác mắt hiệu quả
Để phòng ngừa bệnh lác mắt, có thể kể đến các biện pháp sau:
- Kiểm soát tốt các bệnh lý mắc phải, nhất là các bệnh về mạch máu, nội tiết như tăng huyết áp, mỡ máu, đái tháo đường, tuyến giáp…
- Duy trì thói quen, lối sống khoa học, đeo kính đúng số độ nếu mắc tật khúc xạ
- Bổ sung dinh dưỡng và các vitamin tốt cho mắt trong chế độ ăn: vitamin A, Omega 3, B, C,…
Khám mắt định kỳ tại các cơ sở nhãn khoa uy tín để tầm soát và điều trị kịp thời các bệnh lý tại mắt, tránh để gây nên lác thứ phát.
10. Phẫu thuật lác có tốn kém không?
Chi phí thực hiện phẫu thuật lác (Phẫu thuật chỉnh trục nhãn cầu) vào khoảng 3-5tr/ mắt. Chi phí tùy thuộc vào những can thiệp điều trị, độ tuổi thực hiện….
Đối với trẻ dưới 6 tuổi, phẫu thuật lác được BHYT hỗ trợ chi trả.
Với những thông tin về bệnh lác mắt mới nhất trên đây hy vọng đã giúp bạn có thêm được kiến thức hữu ích để có thể phát hiện sớm, điều trị hiệu quả bệnh lý này. Bên cạnh đó bạn cũng nên thường xuyên khám mắt định kỳ tại các bệnh viện chuyên khoa Mắt uy tín như Prima Saigon.
Các chuyên gia Lác @ trung tâm Y Khoa Prima Saigon
Liên hệ
Prima Saigon là một trong những bệnh viện Mắt Uy tín tại Việt Nam, được đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam Công Nhận
Liên hệ đặt lịch thăm khám Mắt cùng đội ngũ bác sĩ Nhãn khoa đầu ngành tại Trung tâm Y Khoa Prima Saigon
- Địa chỉ: 27 Kỳ Đồng, phường 9, Quận 3, thành phố Hồ Chí Minh, Số 27 Kỳ Đồng, Phường 9, Quận 3, TP.HCM
- Website: https://primahealth.vn/en/
- Giờ làm việc: 07:30 – 17:00 từ Thứ Hai – Thứ Bảy
- HOTLINE : 0919-209-039 hay 1900 – 9115
Prima Saigon khuyến khích bệnh nhân đặt hẹn khám trước khi tới ít nhất 03 ngày việc để được ưu tiên sắp xếp lịch khám và giảm thời gian chờ đợi.
Phẫu thuật cận thị Lasik có cần nằm viện